Een vriendschap gevonden langs de oever

Rabbijn Lody van de Kamp en Samuel Lee zijn al jaren buren van elkaar en sinds zeven jaar goede vrienden.

Een brug is aangebracht om over een rivier, rijbaan, spoorweg of ander obstakel heen te kunnen gaan. Een mogelijke rivier die er onderdoor stroomt kan eindigen in een meer, woestijn of moeras. In die rivier zwemmen vissen, als het niet vervuild is. In sommige rivieren tref je zelfs riviergoud aan in het zand. Lopend langs de oever van een rivier zou je jouw ogen kunnen laten glijden over het golvende water. Je kunt de overkant op een oppervlakkige manier aanschouwen. Je ziet er bijvoorbeeld veel bomen staan. Het beeld kan in jou ontstaan dat de overkant alleen maar bebost gebied is. Dat spreekt jou niet aan, omdat je de persoonlijke voorkeur geeft aan een mooie kustlijn. Je bent opgegroeid bij de zee en je identificeert jezelf met alles wat er bij jouw beeld past in de wereld waarin je bent opgegroeid. De schelpen, het zand tussen jouw tenen als je langs de vloedlijn wandelt en de golven van de zee. Je kent alle vissoorten uit je hoofd. De zee is heerlijk verkoelend op een warme zonnige dag en daar kun je intens van genieten. De mensen die in de buurt van de zee wonen spreken over het bos als zijnde gevaarlijk en onbegaanbaar. Niemand is er ooit geweest, maar er wordt al jaren over gesproken. De zon schijnt er niet doorheen te kunnen komen. Er schijnen veel gevaarlijke dieren voor te komen. Sommige dieren drinken zelfs bij de rivier en het is niet verstandig dichtbij te komen. Ze zouden je kunnen aanvallen, en jij gevangen voor altijd in hun scherpe klauwen!

Er zijn echter ook mensen die na jarenlang wandelen langs die ene rivier eens er echt voor gaan zitten. Een rots langs de oever dient als uitrustpunt. Ze vissen een blad uit het water. Een blad dat eerst dansend op de wind in de rivier is gevallen. Het blad dat voor een seizoen sierde aan een boom afkomstig van dat ene bos. Ze houden het blad voor het zonlicht en bewonderen de schoonheid ervan. Hun ogen glijden over de verschillende nerven en ze verwonderen zich over de kleuren die het blad rijk is. Vanuit die beleving van schoonheid wordt hun honger opgewekt. Het verlangen groeit om het bos te verkennen. Ze beseffen dat ze door hoge wateren zullen moeten zwemmen tegen de stroom in waar geloof, moed en doorzettingsvermogen voor nodig is. Maar de drang om nog meer kennis te maken met de onbekende schoonheid van de andere kant, maakt dat alle obstakels naar de achtergrond drijven.

Eenmaal lopend tussen de bomen door, wordt je omringd met de heerlijke geur van het mos, de paddenstoelen, de dieren en de rust. De takjes kraken zachtjes onder je voeten. Je rust zo nu en dan eens uit en hebt ontdekt dat een stronk van een boom heerlijk is om even bij te komen. Je ontdekt dat sommige struiken en bomen vruchten dragen. Je maakt kennis met de zonnestralen die schijnen te spelen met de bladeren en de bomen. Ze sieren het bos met prachtige lichtbundels die ergens tussen de takken schijnen te verdwijnen. Je aanschouwt andere vogels die hoog in de bomen de mooiste liederen voor elkaar zingen. Met deze nieuwe indrukken rijker, keer je terug naar de zee waar je bent opgegroeid. Je vertelt aan de mensen die jou omringen wat jou heeft bewogen om een verkenningstocht te ondernemen. Je stuit op onbegrip en angst voor het gevaarlijke bos. Jouw nieuwe waarnemingen doet jou zuchten van verwondering voor de jouw bekende zee en de rijkdom aan schoonheid van het bos. Je keert vanaf nu elke dag terug naar de oever van de rivier en begint met het bedenken van een stevige constructie voor het bouwen van een brug. Je beseft dat je hulp nodig zult hebben. Het materiaal dat je in gedachte hebt te gebruiken is zwaar. Daar zittend op de rots langs de oever van de rivier besef je dat je hierin alleen staat met de bouw, de constructie en het enthousiasme om ook anderen kennis te laten nemen van het bos. Diep in gedachte verzonken schrik je op van de aanwezigheid van een bewoner aan de andere kant van de oever. Ook hij heeft de rivier doorgeworsteld een lange tijd geleden om kennis te maken met de zee. Hij heeft weerstand ervaren van de bewoners van het bos waarin hij is opgegroeid. Hij geeft je advies hoe je de stenen kunt rollen. Hoe je het hout op de juiste manier kunt zagen. Als je dan op een dag het even niet meer ziet zitten na al dat bouwen van die ene brug. Staat hij aan de andere kant met een advies of hulp voor het bouwen van het volgende stuk. Met jullie gedeelde enthousiasme van het bouwen van een brug, klopt de eenzaamheid soms aan jullie deur. Eenmaal staand op die brug, doet de zonnestralen jullie werk oplichten…

Samuel Lee: “Soms voel ik mij down en ontmoedigd. Op zondagochtend verschijnt er dan een privébericht van Lody: “Gezegende dienst”. Dat heb ik dan echt nodig op dat moment. Ik heb ook een moslimvriend en die doet hetzelfde. Het geeft mij moed om door te gaan. Maar tegelijkertijd besef ik dat ik niet of nauwelijks bemoedigingen krijg vanuit mijn eigen groep. Ik heb daar moeite mee. Dan voel ik me eenzaam op de weg die ik bewandel.”

Lody van de Kamp: “Grappig dat we in dezelfde boot zitten. Je voelt je losgeweekt van de eigen groepering. Ach Samuel, file is nooit ongezellig. Je staat niet alleen. Er is een grote groep die mij niet ziet zitten. De Eeuwige heeft mij twee ogen, twee oren en twee schouders om op te halen gegeven. Ik heb Samuel en Said Bensellam.”

Samuel Lee: “ Ik ben echt fan van jouw ideeën Lody. Ik ben maar een leerling. Je bent een bruggenbouwer, en jouw leven inspireert mij. Je verdient de Nobelprijs. Ik wou dat ik alles kon zeggen.”

Lody van de Kamp: “ Samuel, ik ben nu met pensioen. Als kind was ik heel verlegen. Daarna werd ik veel brutaler. Ik zat ooit in een bestuur en ik had een artikel geschreven. Mijn bestuur was het met de inhoud niet eens. Ik moest op het matje komen bij de vijf leden. Ik vroeg wie daadwerkelijk het artikel had gelezen. Dat bleken er uiteindelijk maar twee te zijn. Alleen met die twee wilde ik in vergadering gaan.”

Samuel Lee: “Christenen zijn bang voor de diversiteit van vriendschappen en het geven van onvoorwaardelijke liefde voor de medemensen in de samenleving. De angst regeert dat het zou kunnen uitgroeien tot één wereldreligie. Ons probleem is de beeldvorming die we hebben van die ander in de samenleving. We moeten ons verdiepen in elkaar. Wat weten we nu eigenlijk van die ander?”

Lody van de Kamp: “Vriendschap sluiten is makkelijk. Samuel loopt vooruit op zijn gemeente. De beeldvorming over de ander is ons grootste vijand.”

Samuel Lee: “Ik ben er voor mijn medemensen in de maatschappij. Ik bezoek regelmatig de vluchtelingen in Amsterdam. Ik heb er enorm veel traumatische mensen gezien. Angst moet je overwinnen. Christenen zijn bang voor de islamisering, maar we kunnen beter bang zijn voor de verslapping van onze eigen identiteit. We moeten de onvoorwaardelijke liefde van God uitdragen naar de mensen van andere afkomst en ander geloof die onderdeel uitmaken van onze samenleving. Geef een luisterend oor en praktische hulp, maar sla er niet in door. Het zou je een burn-out kunnen opleveren.”

Lody van de Kamp: “Als je wantrouwend staat tegenover die ander dan vergt dat veel energie. Naïef zijn is veel gezonder. Veel blanke pedofielen reizen af naar Oost Azië, maar betekent het dan dat alle blanke mannen pedofiel zijn?”

Samuel Lee: “Als we kritisch tegenover Israël staan, betekent het niet dat we tegen Israël zijn. Veel christenen zijn zionistisch, maar balans is belangrijk.”

Lody van de Kamp: “Ik maak reizen met christelijke gereformeerde groeperingen. We zijn met elkaar o.a. in Polen geweest. Het is een lastige groepering. Ze zien mij het liefst bekeren. Ik ben hier terughoudend in. Het botst met het Jodendom. We kunnen op honderd manieren met elkaar dingen ondernemen. Een Jood in een christendienst kan een verstoring zijn. Ik zal dan ook geen diensten bezoeken in de kerk van Samuel.”

Samuel Lee: “Maar, je zou een keer langs kunnen komen wanneer we een studiedag hebben? Nu we het er toch over hebben. Ik besef dat ik nog nooit in een Synagoge ben geweest. Daar moet verandering in komen. Kunnen we een keer met elkaar een Synagoge bezoeken?”

Lody van de Kamp: “Een studiedag zeg je? Ik wil geen verstoring zijn in een dienst van Christenen. Het is belangrijk dat men zich vrij voelt in de geloofsbeleving, maar bij deze maken we een afspraak voor een bezoek aan een Synagoge!”