top of page

Omgang met onrecht (geschreven door Sanne Koelewijn)


Van links naar rechts: Hanneke Muthert, Mark de Jager, Christine van der Veer, Sanne Koelewijn, Samuel Lee en Gerard Agterkamp*

Begin dit jaar, 11 januari bezocht ik Groningen, om mijn solidariteit te tonen met de slachtoffers van de aardbevingen. Sanne Koelewijn had mij toen geïnterviewd en heeft ze recent een artikel over geschreven. Na toestemming mocht het hier delen. Dank Sanne voor deze artikel.

Sanne is Geestelijk verzorger (i.o Universiteit van Groningen) zij is geïnteresseerd in de vraag hoe competentiegericht leren wordt vormgegeven binnen GV

------

Zaterdag 11 januari bezocht Theoloog des vaderlands Samuel Lee de provincie Groningen, om naar de gedupeerden met aardbevingsschade te luisteren en zijn betrokkenheid te tonen. Later die dag vertelde hij en Mark de Jager, de jonge theoloog des vaderlands over hun ontmoetingen en gingen zij in gesprek over thema’s als onrecht, leed, afwachten, hoop en wat geestelijke zorg kan betekenen. Want geestelijke zorg is geen jas die je aantrekt, maar waar gaat het volgens Samuel lee en de aanwezige geestelijk verzorgers dan wel over?

Onrecht is een thema wat speelt in de afwikkeling van de aardbevingsschade, waarvan de gevolgen van de gaswinning niet alleen het huis, maar heel de mens en het sociale systeem treft. De verhalen die Samuel Lee en de delegatie van de JCF church[i], die dag te horen krijgen, in de dorpen Luddeweer, Loppersum en Appingedam, zijn schrijnend.

Mensen die noodgedwongen hun huis moeten verlaten, feestdagen en verjaardagen die niet gezamenlijk gevierd kunnen worden vanwege de onveiligheid, relaties die onder stress gebukt gaan. De traagheid en soms willekeur in het vaststellen van schade, die vervolgens niet of naar ontevredenheid worden opgelost. Situaties die veel onzekerheid, maar ook wantrouwen in overheid en gemeenten met zich meebrengt. Veel gedupeerden voelen zich onrechtvaardig behandeld[ii].

“Heb je werkelijk mensen lief?”

De gevolgen van een onrechtvaardige behandeling heeft consequenties voor de manier waarop mensen in het leven staan, aldus Geestelijk verzorger Christine van der Veer, die haar scriptie schreef over het belang van erkenning in het aardbevingsgebied. Vragen kunnen rijzen als; Ben ik wel een volwaardig burger van dit land? Maakt het nog wel uit wat ik doe of zeg? Naast de praktische gevolgen en de stress die de bevingen met zich meebrengen, leiden de bevingen ook tot zingevingsvragen.[iii]

‘Als een vriend huilt, huil ik mee’

Hart voor de gedupeerden heeft Theoloog des Vaderlands of zoals hij het liever zelf verwoordt, Theoloog der Straten, Samuel Lee. De reden voor het bezoek is betrokkenheid bij de mensen tonen. Daarom noemt hij de mensen in Groningen ook zijn vrienden en vriendinnen. ‘En als een vriend huilt, huil ik mee’, aldus Lee.

Achter deze betrokkenheid schuilt een religieus perspectief. ‘Je kan niet van God houden, als je niet van mensen houdt’, de liefde van God wordt vertaald in het hart van de medemens. Samuel vertelt, dat het christelijk theologisch perspectief, te vaak nog uitgaat van systemen en theorieën. Hier moeten we vanaf. Het is van belang de theologie, van het hoofd naar het hart en de mensen te brengen.

Aan de keukentafel in de provincie past Samuel deze geestelijke zorg toe, voornamelijk door luisteren, de verhalen die hij hoort verder te vertellen en zo aandacht te vragen voor de problematiek: ‘Want waar onrecht en pijn is, daar moet God zijn! En God heeft handen en voeten nodig’.

Dit betekent oprecht bij mensen betrokken zijn en wat hen bezighoudt, zonder geheime agenda’. In die zin ziet Samuel niet veel verschil tussen hem als pastor of de geestelijk verzorgers (GVA’s[iv] )die werkzaam zijn in het aardbevingsgebied.

Wanneer je een ander levensbeschouwelijk perspectief aanhangt zou je God, ook kunnen vertalen naar Goedheid, het gaat erom dat je als mens oprecht meeleeft met de ander en er voor hen bent. Stel jezelf de vraag: ‘Heb je werkelijk mensen lief?’ ‘De getroffenen moeten ervaren dat zij als gelijkwaardige mensen gezien en gehoord worden in wat zij meemaken!’

De geestelijk verzorgers in het aardbevingsgebied richten zich op het verhaal van de mensen, vanuit het idee dat oprechte aanwezigheid helpend kan zijn. Hanneke Muthert Universitair hoofddocent met expertise op het gebied Zingeving in de aardbevingsregio, zegt hierover: 'Het beven onder de grond heeft veel aandacht gekregen, maar wat zich daarboven afspeelt, hoe het beeft van binnen en als dit beven niet meer ophoudt...hoe geef je daar woorden aan?' Een geestelijk verzorger kan helpen woorden en beelden te vinden aan wat de mensen overkomt, om weer wat lucht en licht te ervaren. En over het algemeen zijn de Groningers, ondanks alles wat zij meemaken, positief en hoopvol gestemd. ‘Ze zijn niet zielig, maar hebben wel erkenning nodig voor hetgeen hun leven ontwricht’, aldus Christine van der Veer.

‘Competenties? Geestelijke zorg en aandacht is geen jas die je aantrekt’.

Het gaat erom dat mensen zich gezien en gehoord voelen, vertelt Samuel. Hij vindt het dan ook positief dat geestelijk verzorgers zich dagelijks hiervoor inzetten. Dit vraagt een oprechte toewijding en betrokkenheid. Daarom heeft Samuel ook moeite met het woord competentie; ‘het is geen jas die je aantrekt of een beroep die je zomaar uitvoert’. Het succes van een goede geestelijke zorg, is dat je onvoorwaardelijk van mensen houdt.

Deze liefde voor de medemens en een overstijgende omgang met de eigen levensbeschouwing en traditie, hebben Samuel en de geestelijk verzorgers dan ook gemeenschappelijk. Op die manier kunnen er bruggen gebouwd worden en er erkenning komen voor de ander en diens verhaal. En erkenning is nodig in situaties waarin gevoelens van een onrechtvaardige behandeling spelen.

Inderdaad, geestelijke zorg is veel meer dan een jas die je aantrekt. Het vraagt een doorleefde levensbeschouwing en spirituele oefening om telkens de ander opnieuw te zien en ‘waarachtig te ontmoeten’. En wanneer er dan echt contact is, er echt verbinding gemaakt kan worden met de ander, blijkt er zoveel meer te zijn dan we kunnen vermoeden. Of dit God of Goedheid is? Het gaat in ieder geval boven onszelf uit.

Het is mooi om elkaar vanuit verschillende perspectieven te kunnen beïnvloeden, bekrachtigen en te ont-moeten en op deze manier te ontdekken wat geestelijke zorg voor mensen kan betekenen.

[i] http://www.jcfchurch.com/JCF/Home.html

[ii] Gronings Perspectief 2018, Gevolgen van bodembeweging voor Groningers, 25 blz. 91

[iii] Christine van der Veer (2019) Een verkenning van erkenning 2019 Welke rol speelt erkenning binnen de geestelijke zorg in het aardbevingsgebied? blz 20-21

[iv] https://www.gvagroningen.nl/

*stichting solidair Groningen Drenthe)

THIRD-Corrections3-Lee-Japanese-Woman-Christianity (dragged).jpg
9789043534307-verlangen-naar-een-nieuw-c
Screenshot 2020-09-24 at 10.41.20.png
bottom of page